พันธุ์ควายในประเทศไทย
1. ควายไทย (ควายปลัก)
2. ควายมูร่าห์ (ควายแม่น้ำ)
3. ควายลูกผสมระหว่างควายไทยกับควายมูร่าห์
1. ควายไทย (ควายปลัก)
ควายไทยเป็นประเภทควายปลัก เป็นสัตว์ใช้แรงงาน มีลักษณะรูปร่างล่ำสัน ขนสีเทาดำ หรือสีเทาเข้ม เขาโค้งเป็นวงกว้่าง มีขนสีขาวรูปตัววี (V) ที่คอ เท้าทั้งสี่ข้างด่าง ชอบนอนแช่ปลักโคลน มีความแข็งแรงอดทน

2. ควายพันธุ์มูร่าห์(Murrah)
เป็นควายแม่น้ำที่ใช้ประโยชน์จากการรีดนม อาจเรียกว่า "ควายนม" มีแหล่งกำเนิดจากประเทศอินเดีย มีลักษณะทั่วไปคือ ตัวใหญ่ สีดำ หน้าผากนูน เขาม้วนงอ สั้น เต้านมเจริญดี ให้น้ำนมเฉลี่ย 2,000 กก. ต่อ 9-10 เดือน ของช่วงการให้นม ตัวผู้หนักประมาณ 550 กก. ตัวเมียหนักประมาณ 450 กก. ลูกควายแรกเกิดหนักประมาณ 30-35 กก. ควายมูร่าห์ชอบน้ำสะอาด ไม่ชอบลงโคลน

3. ควายลูกผสม
ควายลูกผสมระหว่างควายไทยกับควายมูร่าห์ เป็นการผสมข้ามสายพันธุ์ระหว่างควายปลักและควายแม่น้ำ ลูกผสมที่ได้มีลักษณะของทั้งสองพันธุ์ผสมกัน คือ เขาไม่ม้วนขดมากเหมือนพันธุ์แท้ แต่โค้งออกข้างและชี้ขึ้นบน หรือบิดเล็กน้อย ผิวหนังมีจุดสีดำ (dark pigmentation) หัวมีลักษณะไปทางกระบือแม่น้ำ แต่หน้าผากไม่นูนเด่นมาก เต้านมเจริญดีกว่าควายปลัก ใช้งานได้ดีเช่นเดียวกับควายไทย ตัวผู้หนักประมาณ 730-800 กก. ตัวเมียหนักประมาณ 630-650 กก. จำนวนโครโมโซมมี 2n=49 อาจมีปัญหาในด้านการแบ่งจำนวนโครโมโซมในเซลล์สืบพันธุ์ (gamete) และด้านการรวมตัวของเซลล์สืบพันธุ์ อาจทำให้มีสารพันธุกรรม(gene material) เกินหรือขาดได้ และมีผลต่ออัตราการผสมติด (วิวัฒน์ ชวนะนิกุล, 1987)
